کاسنی معمولی (نام علمی: Cichorium intybus L. به زبان ترکی: چیرتلیق) گیاهی است از راسته گل مینا (Asterales) تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae) از رده کاسنی‌ها (Cichorium). از این گیاه دو گونه کِشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است. نوع وحشی آن تا یک متر و نوع پرورش یافته آن تا دو متر هم رشد میکند. کاسنی انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است. کاسنی بری که به tansy شهرت دارد در ایران نمی‌روید. کاسنی زرد که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران به نام ترخشقون نام برده‌اند در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد و کاسنی معمولی.
کاسنی معمولی، یک گیاه دارویی پایا با گل‌های آبی یا ارغوانی است. کاسنی در اصل بومی جهان قدیم است و بعداً در قاره آمریکا نیز به‌صورت گیاه خودروی کنار جاده‌ای درآمده‌است. منشأ اصلی این گیاه اروپای مرکزی، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید، آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان دارد. به آب و هوای خنک، آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان را تحمل نمی‌کند.
البته مصرف بیش از حد کاسنی در برخی افراد مانند زنان باردار با مشکلاتی همراه است و توصیه میشود که برای مصرف با پزشک مشورت شود. در ادامه به بررسی کامل خواص عرق کاسنی می‌پردازیم.
خواص عرق کاسنی
دفع سموم کلیه و مثانه: کاسنی خاصیت ادرارآوری بسیار بالایی دارد و از این طریق باعث میشود که سموم و سنگ های کلیه و مثانه راحت‌تر دفع شوند.
تصفیه خون: تحقیقات نشان داده است که عرق کاسنی باعث بهبود گردش خون میشود و از این طریق، به تسریع فرآیند تصفیه خون کمک میکند.
افزایش میل جنسی: عرق کاسنی هورمون های را تنظیم میکند و حجم اسپرم را افزایش میدهد. این کار باعث افزایش قدرت باروری و میل جنسی میشود.
افزایش سلامت پوست: عرق کاسنی سرشار از فسفر، آهن و ویتامین c است. عرق کاسنی با تقویت کبد، رنگ پوست را روشن میکند و باعث بهبود مشکلاتی همچون اگزما، جوش و التهاب میشود.
تقویت سیستم گوارش: عرق کاسنی سرشار از باکتری اینولین پروبیوتیکی است که برای بدن بسیار مفید هستند و سوزش معده و مشکلات هضم را بهبود می‌بخشند.
افزایش سلامت قلب: عرق کاسنی، منبعی سرشار از فنول‌هایی است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند. این خاصیت عرق کاسنی مانع از مشکلاتی مثل لخته شدن خون و بی نظمی طپش قلب میشود.
ضد سرطان: ترکیبات موجود در عرق کاسنی، خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و به همین دلیل مانع از رشد سلول های سرطانی می‌شوند. با مصرف عرق کاسنی می‌توان از بروز سرطان های همچون سرطان سینه و روده پیشگیری کرد.
درمان سرفه: عرق کاسنی خاصیت خلط آوری بالا دارد. با استفاده از شربت دم کرده ریشه کاسنی، می‌توان گلود درد و سرفه های خشک را درمان کرد.
کاهش تب: کاسنی سرشار از ویتامین c است و با خاصیت آنتی اکسیدانی که دارد، سموم بدن را دفع میکند و به صورت طبیعی تب را کاهش میدهد.
بهبود درد و ورم: کاسنی خاصیت ضد التهابی دارد و معمولا برای بهبود درد های عضلانی و مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات نشان داده است که افرادی که از دردهای عضلانی و مفصلی رنج می‌برده اند، با مصرف این گیاه دارویی تا حد زیادی بهبود یافته اند.
کاهش کلسترول خون: ترکیبات موجود در کاسنی، کلسترول مضر جمع شده در خون را کاهش داده و از بیماری‌هایی همچون سکته قلبی و مغزی، پیشگیری میکند.
کاهش استرس: کاسنی خاصیت آرام‌بخش دارد و یک مسکن قوی طبیعی و در درمان اضطراب موثر است. این گیاه بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد و مانع از استرس میشود. همچنین کاسنی مشکلات خواب را بهبود می‌بخشد و کیفیت خواب را بالا می‌برد.
ضد پیری: برگ کاسنی سرشار از ویتامینC و E است و به همین دلیل به رفع چین و چروک های ناشی از پیری زودرس کمک میکند. این گیاه دارویی در حفظ جوانی بسیار موثر است.
درمان زردی در کودکان: زردی یکی از رایج‌ترین مشکلات نوزادان است. مصرف کاسنی در دوران بارداری، باعث پاکسازی کبد و دفع سموم آن میشود و به این طریق از زردی نوزاد پیشگیری میکند. البته لازم به ذکر است که مصرف بیش از حد این گیاه در دوران بارداری، خطر سقط به همراه دارد. برای مصرف کاسنی در دوران بارداری بهتر است با پزشک مشورت کنید.
کاهش وزن: کاسنی دارای فیبر است و در صورتی که به طور منظم مصرف شود، یبوست را درمان کرده و باعث کاهش وزن میشود. از طرف دیگر، کاسنی هورمون ها را کنترل میکند و باعث احساس سیری در فرد میشود.
موارد منع مصرف و عوارض جانبی عرق کاسنی
در صورتی که عرق کاسنی بیش از حد مصرف شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند که عبارتند از:
-خطر سقط جنین برای زنان باردار
-زایمان زودرس
-درد و ترش شدن معده
-مشکلاتی همچون تخریب شبکیه چشم
-افت فشار خون
-افزایش ترشحات صفرا
